Α ν υπάρχει μία θεωρία συνωμοσίας, η οποία γεννάται σε ανώτερα στελέχη του επαγγελματικού στίβου κάθε φορά που η τηλεργασία ζητάται ή έρχεται – έστω απλά – στο επίκεντρο της συζήτησης, αυτή είναι ότι ο εργαζόμενος ουσιαστικά χαλαρώνει ρυθμούς, αν δεν κάνει μία μικρή προσομοίωση διακοπών. Το έχεις ακούσει, το έχουμε ζήσει, δεν μπορούμε να το εξηγήσουμε. Μία νέα, λοιπόν, τάση έρχεται να συνθέσει αυτό ακριβώς το σκηνικό, σαν ένα άλλο ειρωνικό κλείσιμο ματιού στην προαναφερθείσα πεποίθηση.
Κάπως έτσι, τα τελευταία χρόνια, ένας νέος όρος κάνει την εμφάνισή του στον κόσμο της εργασίας και της ψυχολογίας: το quiet vacationing. Αν αναρωτιέσαι τι ακριβώς σημαίνει, φαντάσου να παίρνεις άτυπες «μίνι-διακοπές» από τη δουλειά σου, χωρίς να το δηλώνεις επίσημα. Ναι, το δίλεκτο αυτό σχήμα γεννήθηκε για να περιγράψει όλες εκείνες τις στιγμές που αποσυνδέεσαι διακριτικά, μειώνεις τον ρυθμό σου και παίρνεις μικρές ανάσες ξεκούρασης χωρίς κανείς να το προσέξει πραγματικά.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Η πίεση της σύγχρονης εργασιακής κουλτούρας, όπου η συνεχής παραγωγικότητα αντιμετωπίζεται ως δείγμα αφοσίωσης, έχει οδηγήσει πολλούς στο να αποφεύγουν τις επίσημες άδειες. Και αυτό, διότι σύμφωνα με έρευνες, στο μυαλό τους υπάρχει πάντα ο φόβος μήπως θεωρηθούν «λιγότερο αποδοτικοί» ή ότι θα χάσουν σημαντικές ευκαιρίες όσο λείπουν. Έτσι, αντί να ζητήσουν άδεια, πολλοί επιλέγουν να δουλεύουν σε πιο χαλαρούς ρυθμούς, να αποφεύγουν emails ή να αναβάλλουν δύσκολα tasks, δημιουργώντας ένα ανεπίσημο «διάλειμμα» για μία σύντομης διάρκειας περίοδο ανάπαυλας με εργασιακή συντροφιά.
Οι ψυχολογικές επιπτώσεις
Αν και το quiet vacationing μπορεί να φαίνεται σαν μια έξυπνη λύση για να πάρεις μια ανάσα χωρίς να τραβήξεις την προσοχή, στην πραγματικότητα ίσως να δημιουργεί περισσότερη ψυχική πίεση. Ο εγκέφαλος δεν αποσυνδέεται ποτέ πλήρως από την εργασία, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει η πραγματική αίσθηση ξεκούρασης. Το άγχος παραμένει στο παρασκήνιο, καθώς υπάρχει πάντα το μενταλιτέ ότι “κάτι πρέπει να κάνω”.
Επιπλέον, η έλλειψη σαφούς οριοθέτησης μεταξύ εργασίας και ξεκούρασης δυσκολεύει την ανάκτηση ενέργειας. Οι πραγματικές διακοπές, με την πλήρη απομάκρυνση από τις υποχρεώσεις, μειώνουν το άγχος, βελτιώνουν τη ψυχική διάθεση, συμβάλλουν σε αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν αποσυμπίεση ή απο-σύνθεση. Το quiet vacationing, αντίθετα, αφήνει τον εγκέφαλο σε μια συνεχή κατάσταση “ημι-εργασίας”, κουράζοντας μας τελικά ίσως περισσότερο και από το να δουλεύαμε υπό κανονικές συνθήκες.
Μακροπρόθεσμα, αυτή η συνήθεια μπορεί να οδηγήσει σε burnout ή brainrot, μια κατάσταση συναισθηματικής και σωματικής εξάντλησης που επηρεάζει την απόδοση και τη γενικότερη ποιότητα ζωής. Το αίσθημα της συνεχούς διαθεσιμότητας και η έλλειψη ουσιαστικής ξεκούρασης μπορεί να κάνουν τους εργαζόμενους να νιώθουν παγιδευμένοι σε έναν ατελείωτο κύκλο υποχρεώσεων.
Υπάρχει λύση;
Η απάντηση στο ερώτημά αυτό δομείται σε μία βασική αρχή: εκείνη της κατανόησης των αναγκών μας και της σωστής διαχείρισης του χρόνου μας. Οι ειδικοί προτείνουν ενδεικτικά τα παρακάτω:
Μικρά διαλείμματα με νόημα
Αν δεν είναι εφικτό να πάρεις μεγάλη άδεια, μπορείς να δημιουργήσεις “μικρές παύσεις” μέσα στην ημέρα σου. Πέντε λεπτά διαλογισμού, ένας σύντομος περίπατος στο διπλανό καφέ αντί να παραγγείλεις ή ένα διάλειμμα για συζήτηση χωρίς κινητό μπορούν να κάνουν θαύματα. Αυτές οι μικρές στιγμές χαλάρωσης βοηθούν τον εγκέφαλο να αποφορτιστεί.
Οριοθέτηση του εργασιακού χρόνου
Αν και στην αρχή δεν είναι καθόλου εύκολο, το να θέσεις τα όριά σου στον χρόνο που αφιερώνεις στην εργασία είναι απαραίτητο. Η δημιουργία ενός καθορισμένου ωραρίου και η άρνηση απάντησης απαντήσεων σε emails εκτός αυτού του χρόνου συνηγορούν.
Κανονικές διακοπές χωρίς τύψεις
Οι διακοπές δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ανάγκη. Το να αποσυνδεθείς πλήρως από τη δουλειά βοηθά στην ψυχική υγεία και στην αύξηση της απόδοσης μακροπρόθεσμα. Το σημαντικό είναι να αφήνεις στην άκρη την αίσθηση ενοχής και να απολαμβάνεις τον χρόνο σου χωρίς να σκέφτεσαι τις επαγγελματικές υποχρεώσεις.
Τελικά, αν και το quiet vacationing μπορεί να μοιάζει με μια καλή προσωρινή λύση, αλλά τίποτα δεν αντικαθιστά την πραγματική αποσύνδεση και χαλάρωση. Η ψυχική μας υγεία αξίζει περισσότερα από σιωπηλά διαλείμματα. Άλλωστε, όπως οι ίδιοι οι ειδικοί υποστηρίζουν να είσαι παραγωγικός δεν σημαίνει να δουλεύεις ασταμάτητα. Σημαίνει να μπορείς να διαχειρίζεσαι σωστά την ενέργειά σου, γνωρίζοντας πότε να χαμηλώσεις ρυθμούς, πότε να κάνεις μία ολιγοήμερη διακοπή, πότε να φροντίσεις τον εαυτό σου και πότε να επανέλθεις.
