Ο φετινός ελληνικός χειμώνας μέχρι περίπου τα μέσα Γενάρη δυσκολευόταν πολύ ο ίδιος να λειτουργήσει σαν κανονικός χειμώνας. Από τότε, όμως, έλαβαν χώρα τουλάχιστον δύο σοβαρές ψυχρές εισβολές που επέφεραν δυνατά κρύα και σοβαρές χιονοστρώσεις σε διάφορα μέρη της χώρας. Ο χειμώνας, δηλαδή, ήρθε αργοπορημένα. Τα φαινόμενα αυτά προκαλούν ευλόγως ανθρώπινες αντιδράσεις που ποικίλουν: από την ενόχληση για τα προβλήματα έως τη χαρά για τις ψυχικές ευεργεσίες που προσφέρει το κάτασπρο τοπίο.
Γράφει ο Κώστας Μαρούντας
Υπάρχει, όμως, και η κλιματική διάσταση. Τα δεδομένα μιλούν από μόνα τους και μας παρέχουν εύρος στοιχείων για διερεύνηση. Κυρίως από τους επιστήμονες που τιμούν την επιστημοσύνη τους. Όσοι, δηλαδή, στέκονται στα πορίσματα και στα στοιχεία της έρευνας και της εμπειρίας τους και σκέφτονται το κοινό καλό και όχι τα μικροσυμφέροντα των μεγαλοεπιχειρήσεων και των όποιων κρατικών «αρωγών» τους ανά τον κόσμο.
Γιατί στο μεγάλο επίδικο των καιρών, την οικουμενική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι τις ίδιες στοχεύσεις. Δυστυχώς…
Μέσα στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο υπάρχουν πολλοί που συνειδητοποιούν τις κλιματικές μεταβολές και αναζητούν τις σταθερές του χτες ακόμα πιο περιπαθώς, για να πιστέψουν πως ακόμα τα πράγματα είναι υπό έλεγχο. Αυτό είναι μια φυσιολογική ανθρώπινη αντίδραση. Όμως, η πιο δυνατή φωνή είναι αυτή των αριθμών. Και αυτοί «υποστηρίζουν» πως τις τελευταίες δεκαετίες το κλίμα μεταβάλλεται. Κάθε αλλαγή στη ζωή απαιτεί προσαρμογές. Οι παλιότεροι, αυτοί που έχουν μάθει αλλιώς, αρχικά αρέσκονται να έρχονται σε επαφή με τα πέπλα της νοσταλγίας. Μετά μαθαίνουν να συναγελάζονται με την απογοήτευση και στο τέλος συμβιβάζονται με το όποιο καινούριο. Τους αρέσει, δεν τους αρέσει…
Οι νεότερες γενιές, από την άλλη πλευρά, θεωρούν ως μοναδικό δεδομένο αυτό το καινούριο. Έτσι, δεν πολυσκοτίζονται σε σχέση με αυτά που χάνονται… Τουλάχιστον οι πλειοψηφίες. Όλα αυτά, βέβαια, ισχύουν στο βαθμό που δεν έχουν αρχίσει να εντείνονται οι πιέσεις και οι δυσφορίες… Όταν αρχίζουν να εμφανίζονται αυτά, ολοένα και περισσότεροι νέοι προβληματίζονται και αρχίζουν το ψάξιμο. Κάπου εκεί βρίσκονται και οι λύσεις…
Η κλιματική αλλαγή είναι σε θέση, αν προχωρήσει ακάθεκτη, να μετατρέψει ακόμα και τις ταλαντεύσεις σε «αρχαία ελληνική ιστορία». Να το πούμε κάπως περιεκτικά; Το παρελθόν θα το βρίσκουμε μονάχα στις πηγές και η ενεστωτική πραγματικότητα θα έχει πάρει αποστάσεις από αυτό. Οι τάσεις του κλιματικού μέλλοντος αποκαλύπτονται στα καιρικά φαινόμενα του παρόντος. Και όλοι όσοι ενδιαφέρονται για ένα βιώσιμο φυσικό περιβάλλον οφείλουν να γνωρίσουν, να παλέψουν, να αποτρέψουν, να σώσουν, να βελτιώσουν.
Το θέμα αυτό καθ΄ αυτό δεν είναι το χιόνι στην Αθήνα και στα πέριξ ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να βρεθεί δικαίως πρόσκαιρα στην πρώτη θέση των μιντιακών ενδιαφερόντων. Μπορεί μετά από χρόνια αχιονίας, κάποια στιγμή να ευνοήσουν οι συνθήκες και να λάβει χώρα κάποιος χιονιάς, ακόμα και ιστορικών διαστάσεων. Όπως έγινε στα μέσα Φλεβάρη του 2021 (και) με την Αττική, την οποία αναφέρουμε γιατί σε αυτήν ζει πολύ μεγάλος αριθμός πληθυσμού. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως ο πλανήτης δεν υπερθερμαίνεται. Ίσα ίσα. Η προσπάθεια της φύσης να διατηρήσει τους μέσους όρους, οδηγεί σε εξάρσεις και προς τις δύο κατευθύνσεις: και του ζεστού και του κρύου…
Σε φωτογραφία που ανέβασε η Στέγη Ιδρύματος Ωνάση στο Twitter, βλέπουμε την Ακρόπολη να στέκει φωτεινή μέσα στο κατάλευκο τοπίο. «There is a light that never goes out» («Υπάρχει ένα φως που δεν σβήνει ποτέ») αναφέρει η λεζάντα της φωτογραφίας, την οποία τράβηξε ο Σταύρος Πετρόπουλος της Alaska Films.
Το πραγματικό θέμα είναι η στατιστική αποτύπωση των τάσεων των τελευταίων χρόνων. Και εδώ τα προσχήματα δεν σώζονται από το κάθε μεμονωμένο φαινόμενο. Η αύξηση της θερμοκρασίας είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός που κάνει πιο δύσκολη τη μετάβαση συστημάτων από το Βορρά προς τις νοτιότερες περιοχές με την ίδια ένταση και μορφή σε σχέση με το παρελθόν. Παράλληλα, οι θερμές αέριες μάζες από την Αφρική βρίσκουν ολοένα και πιο εύκολα το δρόμο για τα μέρη μας, κάθε εποχή του έτους πια… Ποιος μπορεί να αγνοήσει τις υψηλότατες θερμοκρασίες που σημειώθηκαν σχεδόν σε όλον τον ελλαδικό χώρο στις αρχές του περασμένου Γενάρη, όταν και σε ορισμένες περιοχές φλέρταραν με τους τριάντα βαθμούς Κελσίου; Όλα αυτά μπορεί να γίνουν αντιληπτά ως ένα ηχηρό «κόψιμο της κορδέλας» σε αυτό το «νέο έργο» που θα εκτυλιχθεί μπροστά μας τις επόμενες δεκαετίες….
Φυσικά ακόμα υπάρχουν και δίνουν τις μάχες τους οι συνειδητοί αρνητές της κλιματικής αλλαγής. Θα μπορούσαμε και να τους περιγράψουμε ως υποστηρικτές της διατήρησης των ορυκτών καυσίμων σε περίοπτη θέση προτίμησης ως προς τις ενεργειακές ανάγκες της ανθρωπότητας. Αυτοί αρέσκονται στα πρόσκαιρα και στα αποσπασματικά για να μπορούν να παράγουν υπεκφυγές, δικαιολογίες και επικίνδυνες καθυστερήσεις.
Όμως, υπάρχει μία βασική ουσία. Η γενική κλιματική τάση τα λέει όλα.
Γιατί και οι κλιματικοί δείκτες μεταβάλλονται και μορφές καιρικών φαινομένων που εντείνουν την περίσκεψη έχουμε. Έτσι, μειώνονται τα μερίδια αξιοπιστίας των αρνητών, αλλά ταυτόχρονα και η κλεψύδρα μας πιέζει αφόρητα. Το μέλλον της ανθρωπότητας δεν είναι ζήτημα πεποιθήσεων, ατομικών εμμονών ή απλοϊκών απεμπλοκών, όσο της δυναμικής μεταβολής των όρων του παιχνιδιού…
Άλλωστε το έχει διατυπώσει αρκετά εύστοχα και ο Dietrich Bonhoeffer που είχε πει πως «η δράση δεν πηγάζει από τη σκέψη, αλλά από την ετοιμότητα για ανάληψη ευθύνης». Η κοινωνική ζωή δεν βασίζεται τόσο σε ιδέες και θεωρίες, αλλά στις καταλυτικές πρακτικές κινητικότητες που εμπλουτίζουν τις σκέψεις!
