Ω ς η μόνη γυναίκα επαγγελματίας ξεναγός των υψηλότερων κορυφών της οροσειράς των Λευκών Ορέων, η Παρασκευή Βίγλη προσπαθεί με τις ξεναγήσεις της να αποκαλύψει ένα πρόσωπο της Κρήτης που σπάνια κάποιος τουρίστας βλέπει.
Σε αυτά τα τοπία ζει ο Σφακιανός που είναι μαθημένος να ζει σε δύσβατα μονοπάτια, εκεί ψηλά στα εμβληματικά Λευκά Όρη, όπου τα μεγάλα υψόμετρα κόβουν την ανάσα.
Σε αυτές τις δύσβατες περιοχές, υπάρχουν πάνω από τριάντα κορυφές, η κάθε μια με πάνω από δύο χιλιάδες μέτρα ύψος. Φυσικά δημιουργούν ένα άγριο και παρθένο τοπίο, κάτι μοναδικό στην Ευρώπη. Όσοι έρχονται να περπατήσουν αυτές τις δύσκολες χαράδρες και τις χαλικόστρωτες πλαγιές, πρέπει να είναι σκληραγωγημένοι και να έχουν ντυθεί κατάλληλα.
Για το πόση δύναμη χρειάζεται ώστε να κάνεις πεζοπορία σε αυτές τις περιοχές, ρωτήστε τους βοσκούς. Σήμερα λίγοι από αυτούς εξακολουθούν να ζουν εκεί, όπως έκαναν οι πρόγονοί τους, στον κρύο αέρα των βουνών.με τις υψηλές κορυφές. Με την κατσούνα τους, δηλαδή την Κρητική γκλίτσα που έχουν οι βοσκοί στο χέρι, οδηγούν τα κοπάδια τους στην γη και αυτό γίνεται μερικές φορές για πολλές μέρες.
Κάποιοι ακόμη χρησιμοποιούν τα μιτάτα τους, δηλαδή τα πετρόχτιστα κτίσματα μέσα στο βουνό, τα οποία χρησιμοποιούνται είτε ως καταφύγια είτε ως χώρος για να φτιάξουν τυρί, αφού ως γνωστόν το κρύο κλίμα είναι ιδανικό για την κατασκευή γραβιέρας.
Οι παραδόσεις και οι παλιοί τρόποι αντηχούν εδώ όπως πουθενά αλλού. Πέρα από το φυσικό μεγαλείο της περιοχής και την τραχιά ομορφιά, οι ιστορίες των ανθρώπων από τα άγρια βουνά της Κρήτης έχουν την δική τους ομορφιά. Λίγοι ξεναγοί στα Κρητικά βουνά είτε είναι άνδρες είτε γυναίκες, ξέρουν τα Λευκά Όρη, τόσο καλά όσο η Παρασκευή Βίγλη, γνωστή και Πάρι, η οποία περπατά και γνωρίζει άριστα αυτά τα ιστορικά μονοπάτια από την παιδική της ηλικία.
Επίσης κανένας ξεναγός, δεν έχει την οικογενειακή σύνδεση που έχει η Παρασκευή με το μέρος, αφού η μητέρα της κατάγεται από το χωριό Ανώπολη στα Σφακιά, ενώ ο πατέρας της είναι από το χωριό Σαμαριά (το αρχαίο εγκαταλελειμμένο χωριουδάκι στο Φαράγγι της Σαμαριάς). Η Παρασκευή έχει προσωπική σύνδεση με αυτό το μέρος και σε κάθε διαδρομή έχει πολλές αναμνήσεις, ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι μεγάλωσε στην Αγία Ρούμελη, ένα απομονωμένο παραθαλάσσιο χωριό στη νότια έξοδο του φαραγγιού της Σαμαριάς. Φυσικά και η Πάρι, αποτελεί μέλος της Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου στα Χανιά.
″
Η πεζοπορία εδώ για μένα φυσικά συνδέεται με την ιστορία της οικογένειάς μου. Είναι μια πνευματική σύνδεση, κάθε διαδρομή για μένα είναι γεμάτη ιστορίες, αναμνήσεις και συναισθήματα
Η Παρασκευή δήλωσε σχετικά με αυτό ότι: «Ο τρόπος ζωής των Σφακίων επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τα βουνά. Ξεκίνησα να κάνω πεζοπορία σε ηλικία πέντε ετών και ενώ το κάνω πολλές φορές αυτό για ευχαρίστηση, είμαι ξεναγός τα τελευταία χρόνια. Νιώθω ότι θέλω να εξηγήσω αυτό το μέρος, αυτό το τοπίο στους ανθρώπους, την φύση και την ιστορία του».
Η ορειβασία και η πεζοπορία στο βουνό, είναι ένας είδος ψυχοθεραπείας, σύμφωνα με την ίδια, η οποία αναφέρει ότι «στα βουνά ξεχνάς κάθε πρόβλημα», επισημαίνοντας ότι οι πεζοπορίες της τη βοήθησαν με το διαζύγιό της πριν από μια δεκαετία.
Πια οι κόρες της μεγάλωσαν, όμως τα προηγούμενα χρόνια συνδύαζε τη δουλειά ως δασοφύλακας στο Εθνικό Πάρκο της Σαμαριάς με τα καθήκοντα της μητρότητας. Σήμερα, οι αγαπημένες της διαδρομές για πεζοπορία είναι αυτές που έχουν μεγαλύτερο μήκος, αυτές που βρίσκονται στα υψηλότερα υψόμετρα, απέναντι από το πανέμορφο τοπίο των Λευκών Ορέων.
Συνέχισε λέγοντας ότι: «Η πεζοπορία εδώ για μένα φυσικά συνδέεται με την ιστορία της οικογένειας μου. Είναι μια πνευματική σύνδεση, κάθε διαδρομή για μένα είναι γεμάτη ιστορίες, αναμνήσεις και συναισθήματα».
Τα Λεύκα Όρη της Κρήτης είναι, φυσικά, διάσημα επειδή παλαιότερα λόγω του δύσβατου της περιοχής είχε χρησιμοποιηθεί ως μέρος εξέγερσης και καταφύγιο από τους πολλούς εισβολείς του νησιού.
Για εκατοντάδες χρόνια, τα Λευκά Όρη ήταν ένας σχεδόν αδιαπέρατος προμαχώνας εναντίον των Ρωμαίων, των Ανδαλουσιανών Αράβων, των Ενετών, και ίσως περισσότερο εναντίον των Οθωμανών ηγετών της Κρήτης και των κατοχικών δυνάμεων της ναζιστικής Γερμανίας.
Οι πρόγονοι της Παρασκευής συμμετείχαν στην αντίσταση, όπως και οι περισσότεροι κάτοικοι στα βουνά, κάτι για το οποίο είναι περήφανη και δηλώνει ότι: «Κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής η οικογένειά μου είχε μιτάτο σε ένα μέρος που ονομάζεται Ποριά, βόρεια της Ξυλοσκάλας, τη βόρεια είσοδο του φαραγγιού της Σαμαριάς. Είναι ακόμα εκεί, σε υψόμετρο πάνω από 1400 μέτρα. Οι μαχητές της αντίστασης το χρησιμοποίησαν ως καταφύγιο. Ήταν ένα μέρος για ασφάλεια, που θα έβρισκαν κάτι να φάνε και να περάσουν την νύχτα. Εγώ πήγαινα συχνά εκεί. Μια φορά μετά την μάχη της Κρήτης, η θεία μου βοήθησε δύο στρατιώτες των Συμμάχων. Αφού πέρασαν μέσα από τα βουνά, τους πέρασε μέσα από τα Γερμανικά στρατόπεδα στην Αγία Ρούμελη μεταμφιεσμένους ως γυναίκες».
Αυτές οι ιστορίες την εμπνέουν, η οποία στις διαδρομές που περπατά, αισθάνεται πως ακολουθεί στα βήματα των προγόνων και σήμερα τις καταγράφει στο διαδίκτυο για να δει ο κόσμος τα εντυπωσιακά τοπία μέσω Facebook και Relive. Ο κόσμος μέσω των βίντεο θα δει την διάρκεια της πεζοπορίας, θα παρατηρήσει την δυσκολία του ταξιδιού, η διαδρομή του οποίου σχεδιάζεται σε έναν τρισδιάστατο χάρτη, ενώ δημιουργείται και ένα βίντεο της διαδρομής που ακολουθήθηκε.
Η Παρασκευή ανέφερε ότι: «Το να ξεναγείς είναι κάτι που μπορείς να κάνεις καλά, μόνο αν έχεις πάθος για αυτό ή ακόμη καλύτερα αν είναι η περιοχή σου και μια περιοχή που γνωρίζεις πολύ καλά. Σήμερα πολύ λίγοι Σφακιανοί το κάνουν αυτο στα Λευκά Όρη, οι περισσότεροι ξεναγοί δεν είναι ντόπιοι. Υπάρχουν τόσες πολλές διαδρομές, που δεν απεικονίζονται στον χάρτη και μόνο οι ντόπιοι γνωρίζουν που βρίσκονται κάθε στιγμή και προς τα που πρέπει να πηγαίνουν».
Για τους ταξιδιώτες που έρχονται στην Κρήτη για πεζοπορία και για να εξερευνήσουν τις υψηλότερες και τις πιο άγριες περιοχές, η συμβουλή της Παρασκευής είναι να προσλαμβάνουν ένα ξεναγό, όχι μόνο για την ασφάλεια τους, αλλά και για να δείτε πολλά περισσότερα πράγματα από ότι θα βλέπατε μόνοι σας», με την Παρασκευή να διευκρινίζει ότι: «Υπάρχουν κάποια βασικά που όλοι όσοι κάνουν πεζοπορία χρειάζονται, ειδικά παπούτσια, να έχουν αρκετό νερό μαζί τους, να φορούν το σωστό ρουχισμό για να είναι σε θέση να διαχειριστούν τις ακραίες αλλαγές θερμοκρασίας στο βουνό.
Το χιόνι ήρθε αργά αυτό το χειμώνα στην Κρήτη. Τον Δεκέμβριο, τα Λευκά όρη είναι χιονισμένα και παραμένουν έτσι μέχρι τον Μάιο, αλλά φυσικά αυτές οι αντίξοες συνθήκες δεν την σταματούν να κάνει πεζοπορία και εξερεύνηση στις ορεινές περιοχές.
Συνεχίζοντας υπογραμμίζει ότι: «Η πεζοπορία είναι η ζωή μου. Όποια και αν είναι η εποχή, το πάθος μου είναι να είμαι ψηλά σ’ αυτά τα βουνά των προγόνων μου, να μοιραστώ τις γνώσεις μου για αυτό το όμορφο τοπίο με αυτούς που θέλουν να έρθουν μαζί μου».
