Τ ι μπορεί να συμβεί όταν το οξυγόνο της γης γίνεται ολοένα και πιο θερμό;
Την απάντηση αυτή προσπαθούν να δώσουν αρκετοί επιστήμονες μελετώντας τις αιτίες που οι ωκεανοί της γης έχουν ανεβάσει την εσωτερική τους θερμοκρασία σε τόσο υψηλά επίπεδα. “Θυμίζουν τους ανθρώπους όταν έχουν πυρετό”, υποστηρίζουν οι περισσότεροι με μερικούς να ανησυχούν μήπως το ρεκόρ υδραργύρου που σημειώθηκε τους προηγούμενους μήνες ξεπεραστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα με τη βοήθεια και επιστροφή του El Niño.
Γιατί (υπερ)θερμαίνονται οι ωκεανοί;
Από την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης μέχρι σήμερα, οι άνθρωποι έχουν κάψει τεράστιες ποσότητες ορυκτών καυσίμων, έχουν κόψει τεράστιες δασικές εκτάσεις και έχουν πραγματοποιήσει πολλές άλλες δραστηριότητες που διοχετεύουν διοξείδιο του άνθρακα, συνθήκη η οποία με τη σειρά της παγιδεύει τη θερμότητα στην ατμόσφαιρα της Γης.
Μόνο περίπου το 1% αυτής της παγιδευμένης θερμότητας έχει παραμείνει στην ατμόσφαιρα, αλλά είχε τεράστια επίδραση, θερμαίνοντας τον αέρα στην επιφάνεια της Γης κατά περίπου 0,6°C κατά μέσο όρο τους τελευταίους δύο αιώνες.
Το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης παγιδευμένης θερμότητας απορροφήθηκε από τους τεράστιους ωκεανούς του πλανήτη. Από τη δεκαετία του 1970, οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει περισσότερο από το 90% του συνόλου της πλεονάζουσας θερμικής ενέργειας, η οποία “αιχμαλωτίστηκε” από το CO2. Επειδή αφενός οι ωκεανοί είναι τεράστιοι και επειδή αφετέρου το νερό χρειάζεται πολύ περισσότερη ενέργεια για να θερμανθεί σε σύγκριση με τον αέρα, αυτό μεταφράζεται σε αύξηση της θερμοκρασίας κατά λίγο περισσότερο από έναν βαθμό Φαρενάιτ, κατά μέσο όρο, τον περασμένο αιώνα.
Η αύξηση της θερμοκρασίας, όμως, επιταχύνεται. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το National Geographic, το ανώτερο τμήμα κάθε ωκεανού θερμαίνεται περίπου 24% ταχύτερα από ό,τι πριν από μερικές δεκαετίες, και ο ρυθμός αυτός είναι πιθανό να αυξηθεί στο άμεσο μέλλον, δημιουργώντας αλυσιδωτά προβλήματα.
Θαλάσσια ζωή: Πόσο κινδυνεύει από την αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτή είναι απλή, σχεδόν μονολεκτική. Πολύ. Το ανώτερο τμήμα του ωκεανού, μέχρι τα 700 μέτρα έχει απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος της επιπλέον θερμότητας, τη στιγμή που και τα κατώτερα τμήματα έχουν απορροφήσει άλλο ένα τρίτο αυτής της υπερβολικής θερμότητας. Αλλά το ανώτερο στρώμα της θάλασσας θερμαίνεται ξεκάθαρα ταχύτερα.
Τα θαλάσσια κύματα καύσωνα – η ωκεάνια εκδοχή των καυτών θερμικών φαινομένων που επικρατούν στην επιφάνεια της Γης- αυξάνονται επίσης σε συχνότητα και ένταση, με τον αριθμό των ημερών που χαρακτηρίζονται ως κύματα καύσωνα να επιμηκύνονται περίπου 50 τοις εκατό παραπάνω τον τελευταίο αιώνα. Κατά τη διάρκεια αυτών των θερμών φαινομένων, οι θερμοκρασίες κοντά στην επιφάνεια του ωκεανού μπορεί να εκτοξευθούν έως και αρκετούς βαθμούς πάνω από τον μέσο όρο.
Οι περισσότεροι “κάτοικοι”, λοιπόν, των ωκεανών, από το πλαγκτόν μέχρι τα ψάρια και τις φάλαινες, ζουν στο ανώτερο τμήμα του ωκεανού, ακριβώς στη ζώνη όπου οι θερμοκρασίες αυξάνονται ταχύτερα, ενώ πολλοί από αυτούς τους θαλάσσιους οργανισμούς είναι ευαίσθητοι ακόμη και σε μικρές ή βραχύβιες μεταβολές της θερμοκρασίας. Για παράδειγμα, τα κοράλλια εναρμονίζονται πλήρως στη θερμοκρασία, μέσα στην οποία καλούνται να επιβιώσουν, με την αύξηση της τελευταίας να οδηγεί σταδιακά στη λεύκανση και αποδυνάμωση τους.
Μπορεί η υπερθέρμανση των ωκεανών να αλλάξει τα μετεωρολογικά φαινόμενα;
Οι επιπτώσεις, όμως, της υπερθέρμανσης των ωκεανών δεν επηρεάζουν αποκλειστικά τους θαλάσσιους οργανισμούς, αλλά όλους εμάς διαμορφώνοντας έναν διαφορετικό μετεωρολογικό χάρτη. Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι οι θερμότεροι ωκεανοί θα κάνουν τις καταιγίδες, όπως οι τυφώνες και οι τροπικοί κυκλώνες, πιο έντονες στο μέλλον, αυξάνοντας την πιθανότητα να φτάσουν την κατηγορία 4 ή 5 στην κλίμακα Saffir-Simpson, επιταχύνοντας το ρυθμό με τον οποίο εντείνονται και αυξάνοντας την πιθανότητα να απελευθερώσουν τεράστιες ποσότητες βροχής κάθε φορά που συννεφιάζει.
Τη στιγμή που η κλιματική αλλαγή απειλεί την χλωρίδα και πανίδα της γης, η υπερθέρμανση των ωκεανών έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι και το υδάτινο στοιχείο χρήζει προσοχής και φροντίδας.
