Τ η στιγμή που ο σύγχρονος αστικός τρόπος ζωής περιορίζει σημαντικά την επαφή με τη φύση, τα οφέλη που η τελευταία προσφέρει στο πνεύμα και το σώμα πολλαπλασιάζονται.
Εν έτει 2023, δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην γνωρίζει – ή να έχει βιώσει – την ευεργετική επίδραση της συχνής επαφής με τη φύση και το πράσινο στοιχείο. Το περιβάλλον μάς κάνει. Για αυτό, και στόχος των περισσοτέρων σήμερα είναι να την ενδυναμώσουν προσπαθώντας να ξεκλέψουν λίγο από τον χρόνο τους σε καθημερινή βάση για να περπατήσουν σε οργανωμένους κήπους, σε μικρές πράσινες οάσεις εντός πόλης ή σε βουνά – αν το σπίτι τους βρίσκεται κοντά.
Ο καθαρός αέρας σε αποφορτίζει. Εισπνέεις οξυγόνο, εκπνέεις άγχος και στρες. Το περπάτημα δυναμώνει τους μύες και συμβάλλει στη σωστή εκτέλεση ζωτικών λειτουργιών. Η πεζοπορία ανάμεσα σε κατάφυτα δέντρα σε φτάνει στα όρια σου, αλλά συνάμα επαναπροσδιορίζει σαν κινούμενος βαθύς αναστοχασμός τις προτεραιότητες σου. Νέες έρευνες φέρνουν στο φως ένα ακόμα ατού της συχνής επαφής με τη φύση. Ένα ατού, το οποίο εντελώς φυσικά (sic) ακονίζει τη σκέψη, λειαίνει τις γωνίες του μυαλού, διευρύνει τους ορίζοντες μας. Μας κάνει, δηλαδή, εξυπνότερους.
Πώς η επαφή με τη φύση μπορεί να διεγείρει το μυαλό μας;
Το να κάνουμε ένα διάλειμμα από την γεμάτη από υποχρεώσεις ζωή για να ασχοληθούμε με τη φύση, έστω και για λίγα λεπτά, μπορεί να επιφέρει μεγάλη – και άκρως θετική – αλλαγή για την πνευματική μας αντοχή και τη γνωστική μας απόδοση. Σε μια μελέτη της Wall Street Journal, άτομα που έκαναν τεστ μνήμης και προσοχής αύξησαν το σκορ τους κατά 20% αφού περπάτησαν σε ένα δενδροδάσος. Το περπάτημα σε έναν πολυσύχναστο δρόμο, συγκριτικά, δεν προσέφερε κανένα τέτοιο όφελος, συνθήκη που οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η ειδοποιός διαφορά έγκειται στο πράσινο στοιχείο. Τα θετικά αποτελέσματα της έρευνας δεν σταματούν εδώ. Και αυτό, διότι ο χρόνος δεν χρειάζεται να είναι μεγάλος. Τα σύντομα “μικρά διαλείμματα” με τη φύση, ακόμη και αν απλώς περπατάμε σε αργό ρυθμό, έχουν διακριτά οφέλη για το μυαλό μας.
Αλλά οι μεγάλες, καθηλωτικές αποστάσεις στη φύση προσφέρουν μεγάλα οφέλη για τη δημιουργικότητα και τις ικανότητες επίλυσης προβλημάτων. Αφού πέρασαν τέσσερις ημέρες στη φύση, αποσυνδεδεμένοι από κάθε είδους ψηφιακή τεχνολογία, οι μαθητές που συμμετείχαν στην ίδια πρόταση είχαν 50 τοις εκατό καλύτερες επιδόσεις σε ένα τεστ επίλυσης προβλημάτων. “Τα αποτελέσματά μας αποδεικνύουν ότι υπάρχει ένα γνωστικό πλεονέκτημα που μπορεί να πραγματοποιηθεί αν περνάμε χρόνο βρισκόμενοι σε ένα φυσικό περιβάλλον“, δήλωσαν οι ερευνητές.
“Αυτό είναι ένα από τα πράγματα που αγαπώ στην ετήσια εκπαιδευτική μου άδεια. Νιώθω τη δημιουργικότητά μου να αναβλύζει όσο περισσότερο βρίσκομαι στο δάσος ή δίπλα σε ένα ρυάκι. Και οι θετικές διανοητικές επιδράσεις δεν σταματούν στα εγκεφαλικά πράγματα όπως η συγκέντρωση, η δημιουργικότητα και η επίλυση προβλημάτων. Η φύση βελτιώνει τη διάθεσή μας, τη γενναιοδωρία και αυτή είναι μόνο η αρχή“, δηλώνει στο Journals.org ένας από τους συμμετέχοντες της έρευνας που άρχισε να αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και αξιολογούμε τη σχέση μας με το φυσικό περιβάλλον.
Επιπρόσθετα, τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η φύση ενισχύει την εγκεφαλική ισχύ είναι “εξαιρετικά ισχυρά”, λέει ο Marc Berman, διευθυντής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο. “Η αλληλεπίδρασή μας με τη φύση βελτιώνει την απόδοση της μνήμης και τη γνωστή εκτελεστική προσοχή – κινητήριες δυνάμεις του ανθρώπινου εγκεφάλου“, αναφέρει χαρακτηριστικά.
Η εκτελεστική προσοχή, γνωστή και ως εκτελεστική λειτουργία αποτελούν ουσιαστικά την ικανότητά μας να ολοκληρώνουμε σκέψεις υψηλότερου επιπέδου. Η ικανότητα να σχεδιάζουμε μπροστά, να εργαζόμαστε προς την επίτευξη στόχων, να σταθμίζουμε περίπλοκες αποφάσεις, να διατηρούμε την εστίαση της σκέψης και να ελέγχουμε τα συναισθήματα – όλες αυτές οι δεξιότητες εμπίπτουν στην εκτελεστική λειτουργία. Οι νευροεπιστήμονες πιστεύουν ότι αυτές οι δεξιότητες προέρχονται από τον προμετωπιαίο φλοιό, το μπροστινό τμήμα του εγκεφάλου που αναπτύχθηκε τελευταίο εξελικτικά (και ατομικά – ο προμετωπιαίος φλοιός ενός ατόμου δεν αναπτύσσεται πλήρως μέχρι την ηλικία των 25 ετών περίπου).
Όπως γίνεται αντιληπτό, η συχνή και ποιοτική επαφή με τη φύση ενδυναμώνει ολιστικά τον εγκέφαλο και τη διάνοια των ανθρώπινων υποκειμένων μέσα από ένα συνολικό πρίσμα διέγερσης των ατομικών λειτουργιών του κάθε τμήματος του εγκεφάλου.
