Ο ι ανακαλύψεις και οι εξερευνήσεις στον μπλε πλανήτη δεν είναι αντρικό προνόμιο.
Πολλές γυναίκες υπήρξαν πρωτοπόρες στην εποχή τους, σπάζοντας ταμπού και προκαταλήψεις σε διάφορα πεδία. Εμείς εδώ, επιλέξαμε 8 εξερευνήτριες, της γης, της θάλασσας, του αέρα, αλλά και του διαστήματος. Το άρθρο μπορεί να λειτουργήσει και σαν εφαλτήριο για όποιον και όποια επιθυμεί να αναζητήσει παρόμοιες περιπτώσεις συναρπαστικών γυναικών που αποτελούν «φάρους» ισότητας.
Επιμέλεια: Άρης ΓαβριελάτοςDiscover… like a girl, λοιπόν!
Jeanne Baret (1740-1807)
Η Baret έχει αναγνωριστεί ως η πρώτη γυναίκα που έκανε τον γύρο του κόσμου, παρά το γεγονός ότι το έκανε μεταμφιεσμένη σε άνδρα, συμμετέχοντας στην αποστολή του ναυάρχου Louis-Antoine de Bougainville από το 1766 έως το 1769. Το γαλλικό ναυτικό απαγόρευε τις γυναίκες στα πλοία του, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τη Jeanne. Έδεσε τα στήθη της με επιδέσμους και…μεταμορφώθηκε σε Jean. Κατατάχθηκε ως υπηρέτης και βοηθός του φυσιοδίφη της αποστολής Philibert Commerçon και ταξίδεψε στο πλοίο με 300 άνδρες. Οι μαρτυρίες της αποστολής διαφέρουν ως προς το πότε ανακαλύφθηκε το πραγματικό της φύλο.
Isabella Bird (1831 – 1904)
Ξεπερνώντας την κακή της υγεία, καθώς και τους περιορισμούς που της επέβαλε η ζωή σε ένα κόσμο φτιαγμένο για άνδρες, η Isabella Bird έγινε μια από τις πιο αξιόλογες γυναίκες περιηγήτριες του 19ου αιώνα. Εξερευνήτρια, συγγραφέας, φωτογράφος και φυσιοδίφης, ήταν η πρώτη γυναίκα που εξελέγη μέλος της Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρείας. Τα ταξίδια της ξεκίνησαν σε ηλικία 41 ετών και ολοκληρώθηκαν με ένα ταξίδι στο Μαρόκο, όταν ήταν πλέον 72 ετών. Στο μεταξύ είχε επισκεφθεί την Αμερική, την Ινδία, το Κουρδιστάν, τον Περσικό Κόλπο, το Ιράν, το Θιβέτ, τη Μαλαισία, την Κορέα, την Ιαπωνία και την Κίνα. Έκανε ορειβασία και πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα με άλογα, αλλά και καβάλα σε ελέφαντες.
Dervla Murphy (1931 – 2022)
Η Murphy θεωρείται θρύλος των ταξιδιών στην Ιρλανδία. Μέχρι λίγο πριν το θάνατό της, τον Μάιο του 2022, συνέχισε να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, όπως έκανε για περισσότερες από πέντε δεκαετίες – συνήθως μόνη της και κυρίως με ποδήλατο. Είναι η πιο παραγωγική ταξιδιωτική συγγραφέας της Ιρλανδίας και είναι περισσότερο γνωστή για το βιβλίο της “Full Tilt: Ireland to India with a Bicycle” (1965). Ακολούθησαν άλλοι 20 τίτλοι, με πιο πρόσφατο τον τίτλο “Between River and Sea”. Ταξίδευε με τα απολύτως απαραίτητα, βασιζόμενη στη φιλοξενία των ντόπιων. Όπως έλεγε η ίδια: «Επιλέξτε τη χώρα που θέλετε, χρησιμοποιήστε τους οδηγούς για να εντοπίσετε τις περιοχές που επισκέπτονται περισσότερο οι ξένοι και μετά πηγαίνετε προς την αντίθετη κατεύθυνση».
Mary Kingsley (1862-1900)
Σε μια εποχή που ήταν ασεβές, αλλά και επικίνδυνο, ακόμα και να βγει ασυνόδευτη μια γυναίκα στους δρόμους του Λονδίνου, η Mary Kingsley εξερευνούσε μόνη της, περιοχές της δυτικής Αφρικής που είχαν δει ελάχιστοι δυτικοί. Ξεκίνησε να ταξιδεύει στα 30 της, μετά τον θάνατο των γονιών της, τους οποίους φρόντιζε. Στη δυτική Αφρική, ανέβηκε με κανό τον ποταμό Ογκοούε και πρωτοστάτησε σε μια αποστολή προς την κορυφή του όρους Καμερούν, την οποία δεν είχε επιχειρήσει ποτέ άλλος Ευρωπαίος. Έγινε η πρώτη Ευρωπαία που βρέθηκε σε απομακρυσμένες περιοχές της σημερινής Γκαμπόν και έκανε εκτεταμένες συλλογές ψαριών του γλυκού νερού για λογαριασμό του Βρετανικού Μουσείου. Στο αμφιλεγόμενο βιβλίο της «Ταξίδια στη Δυτική Αφρική», η Mary εξέφρασε την αντίθεσή της στον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό και υπερασπίστηκε τα δικαιώματα των ιθαγενών.
Gertrude Bell (1868-1926)
Αρχαιολόγος, γλωσσολόγος και κορυφαία γυναίκα ορειβάτης της εποχής της, είναι περισσότερο γνωστή για τον ρόλο της στη δημιουργία του σύγχρονου κράτους του Ιράκ κατά τη δεκαετία του 1920. Ήταν η πρώτη γυναίκα που απέκτησε πτυχίο «πρώτης τάξης» στη σύγχρονη ιστορία στην Οξφόρδη, η πρώτη που συνέβαλε σημαντικά στη μελέτη της αρχαιολογίας, της αρχιτεκτονικής και των ανατολικών γλωσσών στη Μεγάλη Βρετανία και η πρώτη που έφτασε σε υψηλόβαθμη θέση στη βρετανική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών και στη διπλωματική υπηρεσία. Οι εις βάθος γνώσεις και οι επαφές που απέκτησε μέσα από μακρά και επίπονα ταξίδια στην τότε Μεγάλη Συρία, τη Μεσοποταμία, τη Μικρά Ασία και την Αραβία, συνέβαλαν στη διαμόρφωση της βρετανικής αυτοκρατορικής πολιτικής.
Nellie Bly (1864-1922)
17 χρόνια μετά την έκδοση του εμβληματικού «Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες» του Ιουλίου Βερν, η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Nellie Bly κατέβηκε από το τρένο στη Νέα Υόρκη στις 25 Ιανουαρίου 1890 έχοντας διασχίσει τον κόσμο σε 72 ημέρες με ελάχιστες αποσκευές, σπάζοντας άτυπα το φανταστικό ρεκόρ του βιβλίου και του Φιλέα Φογκ. Όταν είχε προτείνει το ταξίδι στον αρχισυντάκτη της εφημερίδας της, εκείνος της απάντησε ότι ήταν σπουδαία ιδέα, αλλά θα έπρεπε να στείλει έναν άνδρα. Εξάλλου, ως γυναίκα, η Nellie θα χρειαζόταν συνοδό και δεκάδες μπαούλα. Όταν του είπε ότι θα πήγαινε την ιδέα της σε άλλη εφημερίδα, εκείνος υποχώρησε και η Bly έφυγε ενημερώνοντας τον προϊστάμενο τελευταία στιγμή και μια μικρή βαλίτσα. Η Bly ήταν επίσης πρωτοπόρος της ερευνητικής δημοσιογραφίας και άνοιξε το δρόμο για πολλές άλλες γυναίκες δημοσιογράφους. Οι ιστορίες της επέφεραν σαρωτικές μεταρρυθμίσεις σε άσυλα, εργαστήρια εργασίας, ορφανοτροφεία και φυλακές.
Amelia Earhart (1897 – 1939)
Η Amelia Earhart ήταν η πρώτη γυναίκα πιλότος που διέσχισε τον Ατλαντικό Ωκεανό αλλά και τον Ειρηνικό Ωκεανό, γεγονός που την κατέστησε ως μια από τις πιο διάσημες Αμερικανίδες εξερευνήτριες. Σημαντικές ήταν και οι διασχίσεις των Η.Π.Α., αλλά και ο τρόπος που διαχειριζόταν τις αποτυχίες της. Η τραγική εξαφάνιση της, μαζί με τον πλοηγό της στον Ειρηνικό Ωκεανό το 1937, κατά τη διάρκεια της προσπάθειάς της να πραγματοποιήσει το γύρο της Γης, ενίσχυσε το μύθο της. Ανακηρύχθηκε «νεκρή» το 1939 με τις έρευνες για τον εντοπισμό της να αποβαίνουν άκαρπες.
Valentina Tereshkova (1937 and still kicking )
Η πρώτη γυναίκα στο διάστημα! Θα μας δώσετε το πράσινο φως να την βάλουμε στις εξερευνήτριες, καθώς το επίτευγμά της έχει κάτι το ξεχωριστό. Γεννημένη στη Ρωσία, η 85χρονη σήμερα Tereshkova, πιλοτάρισε το Vostok 6 το 1963 και έγινε η πρώτη γυναίκα που βρέθηκε στο διάστημα. Ήταν λάτρης των καταδύσεων, κάτι που τη βοήθησε να ξεπεράσει εκατοντάδες υποψήφιες στη διαδικασία επιλογής. Λόγω της άκρας μυστικότητας που κάλυπτε το σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα, η Tereshkova είπε στην οικογένειά της ότι απλώς θα συμμετείχε σε έναν διαγωνισμό αλεξιπτωτισμού. Tο διαστημικό της ταξίδι έγινε γρήγορα γνωστό για λόγους γοήτρου από το σοβιετικό καθεστώς, με την πρώτη κοσμοναύτισσα να γίνεται διάσημη σε όλο τον πλανήτη.
Για τη συγγραφή του άρθρου χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από τον Guardian, το National Geographic και τη Wikipedia.
